کلسترول و متابولیسم آن در بدن
بیوسنتز کلسترول
کلسترول پیش ساز بسیاری از هورمون های استروئیدی و جزء اصلی مداخله گر در سیالیت غشاء سلولی یوکاریوت است . در سال 1932 Wieland و Dane ساختار کلسترول را به صورت یک استرول 27 کربنه دارای یک پیوند دوگانه ، توصیف نمودند . مسیر ساختار کلسترول نیازمند حدود 30 واکنش آنزیمی است که توسط 22 ژن به صورت مجموعه ای از واکنش ها ، شامل اکسیداسیون با اکسیژن مولکولی ; احیاء ، دمتیلاسیون و تغییر در پیوند دوگانه ، تنظیم می شوند .
Konrad Bloch برای توضیح و توصیف این مسیر در سال 1954 برنده جایزه نوبل شد . کلسترول پس از اینکه جو زمین غنی از اکسیژن شد ظهور پیدا کرد . طی ده سال گذشته تعدادی از بیماری های ارثی کشف شدند که حاصل جهش در ژن های کد کننده آنزیم های مسیر سنتز کلسترول می باشند .
سندرم های بد شکلی مربوط به نقص متابولیسم کلسترول
در حدود شش بیماری مختلف ژنتیکی شناخته شده است که حاصل توقف در مسیر ساخت کلسترول می باشند
- سندرم اتوزمی مغلوب اسمیت – لملی اوپیتز ( MIM270400 )
- کندروپلازی ( ایجاد غضروف توسط سلول های کونروسیب ها ) منقوط نوع 2 که دارای توارث وابسته به X است ( CDPX2 ; سندروم کونرادی – هونرمن ، MIM 302960 )
- دیسپلازی اسکلتی گرین برگ با توارث اتوزومی غالب ( MIM 215140 )
نگاهی بر ساخت کلسترول
ساخت کلسترول با استیل کوآنزیم A ( استیل CoA ) آغاز می شود که همه 27 اتم کربن از آن گرفته می شوند . استیل CoA با هم 3-هیدروکسی 3-متیل گلوتاریل CoA می سازند. این ترکیب به وسیله 3-هیدروکسی 3-متیل گلوتاریل CoA ردوکتاز به موالونات تبدیل می شود .
این ماده پیش ساز ایزوپرن است که در سه مرحله ساخته می شود . اسکوآلن که یک ایزوپرنوئید خطی و 30 کربنه است ، از شش واحد ایزوپرن ساخته می شود . ایزوپنتیل پیرو فسفات نقطه شروع واکنش C30 – C15 – C10 – C5 می باشد . با اسکوآلن ، قسمت انتهایی مسیر ساخت کلسترول آغاز می شود .
موالونیک اسیدوریا از مهسار موالونات کیناز ناشی می شود . این بیماری اتوزومی مغلوب ، توسط افزایش ترشح موالونیک اسید در ادراد شناخته می شود که همراه با اختلال در رشد و نمو ، عقب ماندگی حرکات ارادی ، استفراغ ، اسهال ، تب و خصوصیات چهره ای بد شکل می شود .
تبدیل اسکوآلن به لانوسترول
در ابتدا اسکوآلن ، از طریق واکنش دهنده حد واسطی به نام اسکوالن-اپوکسید حلقوی شده و به لانوسترول ، که اولین استرول حد واسط پس از اسکوآلن است ، تبدیل می شود . حلقه اسکوآلن اپوکسید به وسیله یک سیکلاز بسته شده و به لانوسترل که یک استرول 30 کربنه است تبدیل می شود . این فرایند نیازمند حرکن الکترون ها از چهل پیوند دوگانه و مهاجرت دو گروه متیل می باشد . حذف پیوند دوگانه ی میان کربن های 25 – 24 باعث ایجاد دی هیدرولانسترول می شود که پیش ساز دیگر کلسترول می باشد .
